inwestycje, Ebooki, Świat nauki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Sztokholm; zasilaj j wody Ba¸tyku.
Mniejsze systemy dzia¸aj w Halifaksie
w Nowej Szkocji oraz w okolicach Kea-
hole Point na Hawajach. Rwnieý w
Webster ko¸o Rochester w stanie Nowy
Jork planowane jest wykorzystanie ch¸o-
dzenia wodami z jeziora Ontario.
Jeæli wemiemy pod uwag« prostot«
pomys¸u sprzyjajcego ochronie ærodo-
wiska i zadowalajcy stosunek kosztw
do efektywnoæci, nasuwa si« pytanie,
czy ch¸odzenie wod z g¸«bin jest roz-
wizaniem na przysz¸oæ. ãPowiem
krtko: nie Ð odpowiada Zucchet. Ð Nie-
wiele miast ma podobne do Toronto
wysokie zag«szczenie obiektw klima-
tyzowanych w skupiskach blisko g¸«-
bokiego zbiornika wodnego. Ð Podkre-
æla, ýe pompowanie wielkich mas wody
na duýe odleg¸oæci jest dosy kosztow-
ne i dodaje: Ð U nas najdalszy odbiorca
znajduje si« zaledwie kilometr od wy-
miennika ciep¸a.Ó
Szef hawajskiego przedsi«biorstwa,
ktre zaprojektowa¸o rurocigi w Itha-
ca i w Keahole Point, Joseph Van Ryzin,
przyznaje, ýe niewiele miast spe¸nia te
specyficzne warunki. W dodatku nie-
ktre z nich borykaj si« z trudnoæcia-
mi, nie majcymi nic wsplnego z po-
¸oýeniem geograficznym.
Van Ryzin proponuje wzi«cie pod
uwag« na przyk¸ad Guam. ãZatoka
o wybrzeýu zabudowanym hotelami,
okrg¸y rok panuje tam niezwykle duýa
wilgotnoæ, dost«p do g¸«bokich wd
jest wyjtkowo ¸atwy, a koszty elektry-
cznoæci s wysokie. Splataj si« tu ideal-
ne warunki zarwno pod wzgl«dem
technicznym, jak i ærodowiskowym czy
gospodarczym.Ó Ale ch¸odzenia wyko-
rzystujcego zimn wod« morsk nikt
tu nie zak¸ada. Problem w Guam, a tak-
ýe w innych miejscowoæciach jest kwe-
sti polityki i sk¸cenia spo¸ecznoæci
miasta. W Toronto Ð przypomina Ð za-
cz«to rozwaýa ch¸odzenie wod z g¸«-
bin jeziora juý przed 20 laty.
W Ithaca przedsi«wzi«cie Cornell
University nie zosta¸o zaakceptowane
od razu, poniewaý w tym ma¸ym mie-
æcie zamiar ten wywo¸a¸ emocje: na
transparentach przeciwnikw widnia-
¸y napisy: ãTo NASZE jezioro, nie uni-
wersyteckie.Ó Ithaca jest jedynym miej-
scem, gdzie zamiar ch¸odzenia wodami
z g¸«bi toni spotka¸ si« z kontrowersyj-
nym, aczkolwiek majcym niewielki za-
si«g, protestem. Dotyczy¸ on Ð o ironio
Ð ochrony ærodowiska. Obawiano si«,
ýe temperatura wylewanej powtrnie
wody 9Ð14¡C oraz podwyýszona w niej
zawartoæ fosforu przyczyni si« do roz-
rostu glonw i trzcin.
Wed¸ug pracujcego w Ithaca biologa
Johna L. Confera obawy te s bezpod-
stawne, gdyý dostarczona dodatkowo
dzienna iloæ ciep¸a jest rwnowaýna
mniej wi«cej godzinie letniego nas¸onecz-
nienia, ponadto iloæ fosforu wypuszcza-
nego do jeziora b«dzie mniejsza niý iloæ
fosforu pobieranego. Najwaýniejsze, ýe
ãprzedsi«wzi«cie to stanie si« przyk¸a-
dem na skal« krajow prby zahamowa-
nia globalnego ocieplenia klimatuÓ.
Wi«kszoæ pracujcych na tym tere-
nie ekologw najwyraniej si« z tym
zgadza. Jednakýe spontanicznie powsta-
¸a grupa zamierzajca doprowadzi do
wstrzymania projektu. Dwukrotnie sd
oddali¸ skarg«, toteý odwo¸ano si« do
stanowego Sdu Apelacyjnego. Cornell
University ma nadziej« ukoÄczy budo-
w« rurocigu pobierajcego wod« i za-
kotwiczy go w ch¸odnych g¸«biach je-
ziora Cayuga przed nastaniem zimy.
Liz Holmes
FINANSE
towi korzysta z porad finansowych
maszyny?
W cigu ostatniego roku kilkunastu
us¸ugodawcw Ð od pocztkujcych
firm internetowych, jak Financial Engi-
nes czy DirectAdvice.com, po duýe
przedsi«biorstwa w rodzaju kontrolo-
wanej przez Standard & PoorÕs firmy
Intuit (oferujcej popularne programy
do zarzdzania finansami osobistymi:
Quicken i TurboTax) czy teý firmy Fi-
delity Investments Ð uruchomi¸o w¸a-
sne serwisy doradcze w Internecie.
Wi«kszoæ tych przedsi«wzi« adreso-
wana jest do 33 mln uczestnikw tzw.
programw emerytalnych 401(k)* i ofe-
ruje im doradztwo w zakresie alokowa-
nia inwestycji (¸czna ich wartoæ prze-
kracza juý bilion dolarw). Jak przewi-
duj analitycy z firmy TowerGroup z
Needham w stanie Massachusetts, licz-
ba uczestnikw programw emerytal-
nych korzystajcych z internetowych
us¸ug doradczych wzroænie z 1.7 mln
w chwili obecnej do 13.7 mln w roku
2004. Kilku innych dostawcw æwiad-
czy bardziej wyspecjalizowane us¸ugi.
Na przyk¸ad firma RestrictedStock.com,
utworzona przez producenta systemw
ekspertowych, firm« MultiLogic z St.
Paul w Minnesocie, wskazuje osobom
prywatnym korzystne terminy sprze-
daýy papierw wartoæciowych podle-
gajcych szczeglnym ograniczeniom
w obrocie, m.in. akcji nabytych w obro-
cie pozagie¸dowym, w ramach po¸cze-
nia sp¸ek bd wykorzystania opcji.
ãNie ma wtpliwoæci, ýe sposb my-
ælenia o sprawach finansowych zmieni
si«, kiedy doradztwo przestawi si« z sys-
temw analogowych na cyfrowe Ð m-
wi Paul G. Koontz, jeden z w¸aæcicieli
firmy Foundation Capital, ktra zainwe-
stowa¸a 7 mln dolarw w kalifornijsk
sp¸k« Financial Engines z Palo Alto. Ð
Obecnie doradztwo opiera si« na ludz-
kiej ocenie i kontaktach interpersonal-
nych. Za pi« lat decyzje inwestycyjne
b«d podejmowane w sposb naukowy.Ó
Za¸oýona przez Williama F. SharpeÕa,
honorowego profesora Stanford Univer-
sity, firma Financial Engines to godny
uwagi przyk¸ad naukowego podejæcia
do decyzji inwestycyjnych. Sharpe otrzy-
ma¸ w roku 1990 Nagrod« Nobla w dzie-
dzinie ekonomii za opracowanie mode-
lu wyceny aktyww kapita¸owych.
Okreælona przez niego liczbowa zaleý-
noæ mi«dzy ryzykiem a zyskiem z in-
strumentw finansowych odgrywa we
wsp¸czesnej teorii portfela rol« zbliýon
do rwnania
E= mc
2
. Uczony zamierza
udost«pni inwestorom indywidualnym
za poærednictwem firmy Financial Engi-
nes te same wyrafinowane narz«dzia
analityczne, ktrymi pos¸uguj si« za-
rzdcy funduszy emerytalnych. åwiad-
czenie us¸ug doradczych dla klientw Ð
w cenie 60 dolarw za roczny abonament
Ð firma rozpocz«¸a w czerwcu br.
Inwestycyjne
zrb to sam
Internetowe us¸ugi doradcze
dla uczestnikw programw
emerytalnych i innych inwestorw
wany przez brytyjskiego mate-
matyka Alana Turinga? Polega¸
on na sprawdzeniu, czy odpowiedzi da-
wane przez komputer mog¸yby zosta
wzi«te za pochodzce od cz¸owieka.
Moýna zastosowa go takýe w dziedzi-
nie doradztwa inwestycyjnego. Klienci
zadaj to samo pytanie komputerowi
i maklerowi gie¸dowemu, pos¸ugujc
si« w tym celu Internetem, by wyelimi-
nowa czynnik subiektywny. Zgodnie
z koncepcj Turinga, jeýeli klient nie b«-
dzie umia¸ odrýni porad udzielonych
przez komputer i przez maklera, kom-
puter wygrywa. Przypuæmy dodatko-
wo, ýe taka skomputeryzowana us¸uga
kosztuje mniej niý prenumerata
Wall
Street Journal
i jest dost«pna 24 godzi-
ny na dob« Ð komputer znowu wygry-
wa! Tak przynajmniej mwi teoria
majca wyjaæni rosnc popularnoæ
witryn internetowych oferujcych po-
moc w podejmowaniu decyzji inwe-
stycyjnych. Czy jednak klienci s go-
28 å
WIAT
N
AUKI
GrudzieÄ 1999
C
zy pami«tacie test zapropono-
SYMULACJA SCENARIUSZY EKONOMICZNYCH przez oprogramowanie
firmy Financial Engines korzysta z modeli zbliýonych do uýywanych
w prognozowaniu pogody, aby u¸atwi uýytkownikom zaplanowanie emerytury.
Analogicznie do przypadku prognoz
meterologicznych dla duýych obszarw
lub testw aerodynamicznych firma Fi-
nancial Engines stosuje modele symula-
cyjne, pozwalajce przewidzie zyski
z danego portfela inwestycyjnego dla roz-
maitych scenariuszy wahaÄ stp procen-
towych, rentownoæci akcji oraz inflacji.
Modele te korzystaj z bazy danych za-
wierajcej informacje historyczne o blisko
15.5 tys. walorw. Oprogramowanie do-
konuje symulacji tysi«cy scenariuszy za-
chowania obecnego portfela inwestycyj-
nego klienta w przysz¸oæci i oblicza
prawdopodobieÄstwo, ýe przyniesie on
za¸oýony zysk w chwili przejæcia na eme-
rytur«. Program zestawia nast«pnie port-
fel optymalny pozwalajcy zmaksymali-
zowa oczekiwany zysk na danym pozio-
mie ryzyka.
Instytucje zarzdzajce aktywami pie-
ni«ýnymi rutynowo pos¸uguj si« tego
rodzaju komputerowymi modelami
analitycznymi. Fachowcy przyznaj jed-
nak zgodnie, ýe miarodajna ocena ja-
koæci doradztwa inwestycyjnego nie
jest moýliwa bez d¸ugofalowych badaÄ
statystycznych.
Ocen« jeszcze bardziej komplikuje
fakt, ýe rozsdna porada nie zawsze
przynosi korzystny wynik, a to z powo-
du nieprzewidywalnego charakteru ryn-
ku. ãPotrzeba bardzo wielu danych, by
stwierdzi, czy komuæ pomaga spryt,
czy szcz«æcie Ð t¸umaczy Christopher L.
Jones, wiceprezes Financial Engines ds.
badaÄ finansowych i strategii. Ð W wi«k-
szoæci przypadkw takich danych po
prostu nie ma.Ó Zaleca on inwestorom,
by polegali na strategiach, ktre robi
wraýenie rozwaýnych, opartych na rze-
telnej informacji i nie uwik¸anych w kon-
flikty interesw. Przyznaje jednak, ýe
w ostatecznym rachunku wybr dorad-
cy to ãkwestia zaufaniaÓ.
Inni specjaliæci, jak Daniel O. Leemon,
wiceprezes ds. strategii firmy Charles
Schwab, twierdz, ýe za doradztwem
inwestycyjnym kryje si« coæ wi«cej niý
udost«pnianie godnych zaufania ana-
liz. ãWi«kszoæ inwestorw w dalszym
cigu potrzebuje komfortu psychiczne-
go i poczucia bezpieczeÄstwa, ktre da-
je im doradca.Ó Leemon uwaýa, ýe up¸y-
nie jeszcze sporo czasu, nim ludzie
zaczn ufa internetowym systemom
doradczym. ãW æwiecie tradycyjnych
us¸ug maklerskich zaszczepiono lu-
dziom przekonanie o ich niepewnej sy-
tuacji finansowej. W rezultacie wi«k-
szoæ osb czuje si« nieswojo, podejmu-
jc decyzje w tej dziedzinie bez pomocy
z zewntrz.Ó
James P. Punishill, analityk pracuj-
cy dla firmy Forrester Research z Cam-
bridge w Massachusetts, podejrzewa,
ýe problem ten ma jeszcze g¸«bsze pod-
¸oýe. ãWszystkie nasze badania wska-
zuj, iý wi«kszoæ ludzi jest psychicznie
uzaleýniona od swych maklerw. Po-
trzebny im jest ktoæ, do kogo zg¸osz
ewentualne pretensje.Ó
Michael Menduno
* Indywidualne programy emerytalne funkcjonuj
od roku 1981 na mocy przepisw rozdz. 401(k) ame-
rykaÄskiej ordynacji podatkowej (Internal Revenue
Code). Ich podstawowe zasady to: (1) prawo do
odliczania sk¸adki od podstawy opodatkowania,
(2) moýliwoæ dop¸at pracodawcy w wysokoæci
25Ð100% sk¸adki pracowniczej, (3) znaczna swobo-
da wyboru sposobu inwestowania sk¸adek przez
pracownika (przyp. t¸um.).
å
WIAT
N
AUKI
GrudzieÄ 1999
29
[ Pobierz całość w formacie PDF ]