jak oswajac przedszkolaki z ...

jak oswajac przedszkolaki z obowiazkami[1], Ksiązki, przewodniki pedagogiczne

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Kaja Borecka
JAK OSWAJAĆ
PRZEDSZKOLAKI
Z OBOWIĄZKAMI
T
RUDNE ZACHOWANIA
Nauka samodzielności i odpowiedzialności
– oswajanie dzieci z obowiązkami
Kaja Borecka
– nauczyciel przedszkola.
Spis treści:
C
6
s. 1
1. Wstęp........................................................................................................................................ 1
2. Opis sytuacji............................................................................................................................ 1
3. Analiza problemu.................................................................................................................... 2
3.1. Sytuacja przedszkolna chłopca..................................................................................... 2
3.2. Sytuacja rodzinna chłopca............................................................................................ 2
4. Rozumienie problemu............................................................................................................ 3
5. Proponowana strategia postępowania................................................................................. 3
6. Efekty działań........................................................................................................................... 4
7. Wnioski..................................................................................................................................... 4
8. Bibliograia............................................................................................................................... 5
9. Załączniki.................................................................................................................................. 6
1. Wstęp
Marzeniem dorosłych jest wychować dzieci w taki sposób, by były samodzielne, nieza-
leżne, odpowiedzialne i obowiązkowe. Nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, że aby wy-
chować maluchy na samodzielne i niezależne osoby, już od najmłodszych lat należy je
wdrażać do obowiązków. Rodzice powinni to robić w domu, a nauczyciele w przedszkolu.
Współpraca rodziców z nauczycielami może przynieść oczekiwane efekty. Im wcześniej za-
czniemy wdrażać dzieci do obowiązków, tym szybciej uzyskamy wymarzony efekt – dobrze
wychowane maluchy, a w przyszłości – dobrze zorganizowani i odpowiedzialni za siebie
dorośli.
2. Opis sytuacji
Staś mimo że jest mądrym i samodzielnym chłopcem, odmawia współpracy przy sprząta-
niu, porządkowaniu, a poproszony o zrobienie czegoś dla innych – zawsze odmawia. Staś
nie chce sprzątać zabawek, nie odkłada niczego na miejsce, dokoła niego zawsze piętrzy
się mnóstwo rzeczy. W swojej szafeczce ma bałagan, w szatni jego rzeczy najczęściej są
porozrzucane, a kiedy nauczycielka prosi, by Staś pomógł coś posprzątać, poukładać, za-
wsze odpowiada pytaniem: „A po co?”.
Kiedy jest dyżurnym, nigdy nie wywiązuje się z powierzanych mu obowiązków. Gdy ma
podlewać kwiatki, prosi kolegę, by go wyręczył. Gdy ma rozkładać sztućce przed obiadem,
zawsze znajdzie jakiś pretekst, by tego nie robić. Chłopiec nie chce wypełniać żadnych
obowiązków, nie rozumie ich i nie chce podporządkować się poleceniom nauczycielki.
Trudne sytuacje w przedszkolu
T
RUDNE ZACHOWANIA
Jest dzieckiem lubianym, a nawet można powiedzieć, że często przez kolegów podziwia-
nym i naśladowanym. Doszłyśmy do wniosku, że jeśli nie zmienimy jego nawyków związa-
nych z obowiązkami, inne dzieci mogą zacząć z niego brać przykład, będą go naśladowały
i wtedy będziemy miały więcej podobnych problemów w grupie.
3. Analiza problemu
C
6
s. 2
Staś nie nauczył się jeszcze pomagać dorosłym, wypełniać jakichkolwiek obowiązków,
robić rzeczy, które nie tylko służą jemu, ale i innym dzieciom. Jest przekonany, że inni po-
winni pracować, a on nie. Zdarza się, że prosimy Stasia o pomoc przy sprzątaniu, czasem
przy organizowaniu czegoś, jednak chłopiec najczęściej odmawia. Wydaje się, że nie rozu-
mie, dlaczego miałby pomagać, nie czerpie przyjemności z pomagania innym, z wywiązy-
wania się z nakładanych na niego zadań. Sam nie poczuwa się do żadnych obowiązków.
Prawdopodobnie nie został tego jeszcze nauczony.
Postanowiłyśmy pomóc Stasiowi zrozumieć, że życie składa się nie tylko z przyjemności,
ale i z obowiązków, że wykonywanie ich może być źródłem satysfakcji i przyjemności, a co
najważniejsze – obowiązków nie da się z życia wyeliminować.
3.1. Sytuacja przedszkolna chłopca
Staś jest chłopcem wyróżniającym się w grupie przedszkolnej, skupia wokół siebie wielu
kolegów. Potrai zorganizować doskonałą zabawę dla nich i dla siebie. Potrai też przystą-
pić do zabawy zorganizowanej przez innych. Jest chłopcem łatwo nawiązującym kontakty,
pogodnym i w zasadzie nie wchodzącym w konlikty z innymi. Staś jednego tylko nie po-
trai – wywiązywać się z powierzanych mu obowiązków. Kiedy jest proszony o wykonanie
zadania, na które nie ma ochoty, nie wykonuje go, mówiąc, że nie potrai. Często Staś
powierza swoje zadania innym, oczekuje od kolegów, że zrobią za niego to, co on powinien
zrobić. Bywa, że chłopiec bez uzasadnienia, mówi „nie” i kończy rozmowę.
Jesteśmy przekonane, że dziecko w wieku przedszkolnym musi zacząć wywiązywać się
z powierzanych mu obowiązków i dlatego postanowiłyśmy nauczyć Stasia (przy okazji
też inne dzieci) wykonywania różnych poleceń, zadań i czynności, nawet wtedy, gdy nie
bardzo mają na to ochotę. Wiedziałyśmy, że potrzebujemy więcej czasu na tę naukę, sporo
cierpliwości i przede wszystkim konsekwencji, by zobaczyć efekty naszej pracy.
3.2. Sytuacja rodzinna chłopca
Staś jest jedynakiem. Rodzice nie są już młodymi ludźmi. Wychowaniem Stasia zajmują
się oni i dwie babcie. Staś urodził się jako wcześniak. Od pierwszych tygodni życia nękały
go choroby. Wiele czasu spędził w szpitalach, a jego dolegliwości wciąż napawają lękiem
bliskie mu osoby. Rodzice i dziadkowie zamartwiają się zdrowiem chłopca, wszyscy stara-
ją się otoczyć Stasia troskliwą opieką. Troskliwą, to jak się zdaje, nastawioną wyłącznie na
przyjemności, a nie na wykonywanie poleceń dorosłych. Zdejmują więc ze Stasia wszyst-
Trudne sytuacje w przedszkolu
T
RUDNE ZACHOWANIA
kie obowiązki uważając, że ich synek jeszcze zdąży się w życiu napracować. Teraz jest wą-
tły, słaby, często choruje i nie należy obarczać go dodatkowymi zajęciami. Uważają, że na
to nadejdzie czas później, gdy Staś podrośnie i gdy życie zacznie go zmuszać do cięższej
pracy. Dodatkowo, wciąż podkreślają, że dzieciństwo to czas przeznaczony na beztroską
zabawę, a nakładając na dzieci obowiązki, „zabieramy” im beztroskie dzieciństwo.
4. Rozumienie problemu
C
6
s. 3
Uważamy, że jak najwcześniej należy wdrażać dzieci do obowiązków. Należy to robić
stopniowo, uzależniając rodzaj i wymiar obowiązków od wieku dziecka, jego możliwości
izycznych i psychicznych. Jesteśmy zdania, że Staś, nie przeszedł jeszcze żadnego tre-
ningu wdrażania do obowiązków. Rodzice uznali, że słaby organizm Stasia nie udźwignie
żadnego obowiązku, a w myśl teorii, że dzieciństwo to czas beztroskiej zabawy, postanowi-
li odgradzać go od jakichkolwiek zadań.
W ten sposób Staś wzrasta w przekonaniu, że nie musi i nie powinien podporządkowywać
się jakimkolwiek poleceniom, kiedy stawiane mu są jakieś wymagania. Chłopiec nie ro-
zumie, że jeśli nabałagani, musi posprzątać, jeśli bierze coś z jakiegoś miejsca, to na to
miejsce musi to odłożyć. Staś nauczony w domu, że inni zawsze go wyręczają w różnych
pracach, tego samego spodziewa się w przedszkolu. Od nauczycielek i kolegów oczekuje
pomocy czy wręcz wykonywania zadań za niego. Nie widzi niczego niewłaściwego i niesto-
sownego w tym, że inni pracują, a on nie.
5. Proponowana strategia postępowania
Postanowiłyśmy zmienić myślenie Stasia o obowiązkach. Zdajemy sobie sprawę z tego, że
to nie jest wina chłopca, że unika obowiązków, odmawia wykonywania poleceń i próbuje
wysługiwać się innymi. Staś nie został nauczony odpowiedzialności za siebie, za to, co
dzieje się wokół niego. Nie potrai wywiązywać się z zadań i nie rozumie, że wypełnianie
obowiązków będzie mu w życiu potrzebne. Nikt dotąd nie rozmawiał z chłopcem ani na te-
mat szkolnych obowiązków, ani na temat zadań, które czekają na niego w dorosłym życiu.
Dlatego Staś uważa, że czas beztroskiego dzieciństwa nigdy się nie skończy.
Działania
»
Postanowiłyśmy porozmawiać z rodzicami i dziadkami chłopca na temat jego
funkcjonowania w grupie, konieczności przydzielania synowi obowiązków i kon-
sekwentnego wymagania od niego, by z tych zadań się wywiązywał. Wiedziały-
śmy, że nie osiągniemy szybkiego efektu bez współpracy z rodzicami i dziadkami.
Byłyśmy też przekonane, że jeśli nie zmienimy nastawienia chłopca do obowiąz-
ków, będzie mu coraz trudniej te umiejętności nabyć i coraz więcej kłopotów bę-
dzie się pojawiało w jego życiu.
»
Zorganizowałyśmy radę szkoleniową dla nauczycieli na temat dziecięcych obo-
wiązków (patrz: załącznik nr 1).
Trudne sytuacje w przedszkolu
   T
RUDNE ZACHOWANIA
Działania
(cd.)
»
Na spotkaniach z rodzicami omówiłyśmy problem obowiązków dziecięcych na
konkretnych przykładach. Poprosiłyśmy rodziców o podzielenie się problemami,
jakie mają ze swoimi pociechami w sytuacjach stawiania im wymagań (patrz: za-
łącznik nr 2).
C
6
s. 4
»
Z rodzicami Stasia omówiłyśmy problem wdrażania małego dziecka do obowiąz-
ków, na przykładzie sprzątania zabawek (patrz: załącznik nr 3).
»
Materiał przygotowany na spotkanie z rodzicami Stasia przedstawiłyśmy też in-
nym rodzicom.
»
Zorganizowałyśmy kilka zajęć dla maluchów, które poruszały temat dziecięcych
obowiązków. Chciałyśmy, aby podczas tych spotkań, dzieci zrozumiały sens obo-
wiązków, które dorośli na nie nakładają, aby zaczęły traktować je jako naturalną
potrzebę każdego dziecka i każdej dorosłej osoby, a także nie czuły się nimi nie-
sprawiedliwie obarczane (patrz: załącznik nr 4).
6. Efekty działań
»
Staś zaczął uczestniczyć w grupowych pracach na terenie przedszkola.
»
Choć wciąż nie wszystkie polecenia wypełnia, to jednak nie zawsze odmawia. Coraz
częściej wywiązuje się z powierzanych mu zadań.
»
Rodzice Stasia zrozumieli swoje błędy. Twierdzą, że chłopiec ma przydzielone domowe
obowiązki i coraz częściej wywiązuje się z nich. Już nie protestuje, że pracy ma zbyt
dużo albo że zwyczajnie nie chce mu się czegoś zrobić.
»
W związku z planowaniem powiększenia rodziny i narodzinami drugiego dziecka, rodzi-
ce Stasia zastanawiają się, jak wychowywać kolejne maleństwo, by nie popełniać tych
samych błędów, które wykonywali wychowując Stasia. W rozmowie z nami poprosili
o rady, co zrobić, by ich następny malec nie stronił od obowiązków, podobnie jak Staś.
Na przykładzie obowiązku sprzątania zabawek, starałyśmy się pokazać rodzicom Sta-
sia, jak nie doprowadzić do podobnych kłopotów.
7. Wnioski
»
Nawyki związane z wywiązywaniem się z powierzanych dziecku zadań, z przyjmowa-
niem na siebie obowiązków, można kształtować w każdym wieku. Im wcześniej zaczy-
namy to robić, tym lepsze efekty osiągamy i dziecko szybciej przyswaja wiedzę.
»
Staś coraz częściej podporządkowuje się naszym poleceniom, chętniej sprząta zabaw-
ki, uczestniczy w pracach, nie tylko sprawiających jemu przyjemność, ale dających też
satysfakcję, że robi coś dla innych. To najlepszy dowód na to, że w wieku pięciu lat moż-
na nauczyć dziecko wywiązywania się z obowiązków.
»
Coraz częściej widzimy Stasia w sytuacjach, kiedy to on inicjuje sprzątanie zabawek,
porządkowanie rzeczy na półkach, układanie, sortowanie itp.
Trudne sytuacje w przedszkolu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]