j. ukraiński podręcznik, Książki i publikacje
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Lekcja 1
–
А
нна – це д
у
же г
а
рне ім'
я.
(czyli
bardzo ładne imię
)
– Д
я
кую.
– Д
о
брого дня!
– Прив
і
т!
– Я – Тар
а
с. Як теб
е
зв
а
ти?
– Мен
е
зв
а
ти
А
нна.
–
А
нна – це д
у
же г
а
рне ім'
я
.
– Д
я
кую.
– Як ся м
а
єш,
А
нно?
– Пог
а
но, мен
і
х
о
лодно.
(
Źle, zimno mi.
)
Zmieńmy więc temat i zapytajmy o pochodzenie rozmówcy:
– Зв
і
дки ти р
о
дом?
– З Л
ю
бліна, з П
о
льщі, я п
о
лька.
(czyli
Z Lublina, z Polski, jestem Polką.
)
– А ти зв
і
дки р
о
дом?
– З Л
у
цька, я ура
ї
нець.
(
Z Łucka, jestem Ukraińcem.
)
Witamy Państwa na pierwszej lekcji języka ukraińskiego. Dziś omówimy proste
wyrażenia, często używane w tym języku:
Д
о
брого дня!
– czyli
Dzień dobry!
Прив
і
т!
Polak na to pytanie odpowiedziałby na przykład:
З Л
ю
бліна, я пол
я
к.
– czyli
Cześć!
Rano możemy również powiedzieć:
Д
о
брого р
а
нку!,
a wieczorem:
Д
о
брий в
е
чір!
– Хто ти за ф
а
хом?
– Прац
ю
ю екскурсов
о
дом. А ти,
А
нна?
– Я журнал
і
стка.
Zapytałam Tarasa, czym się zajmuje.
Хто ти за ф
а
хом?
Taras pracuje jako przewodnik wycieczek.
Прац
ю
ю екскурсов
о
дом.
Ja jestem dziennikarką.
Ukraińskie
Jak się masz?
brzmi prawie jak po polsku:
Як ся м
а
єш?,
a ukraińskie
Jak leci? Co słychać?
również brzmi znajomo:
Як спр
а
ви?
Я журнал
і
стка.
Wymieńmy kilka łatwych do zapamiętania zawodów:
Я ремісн
и
к.
Jestem rzemieślnikiem
.
Я вод
і
й.
Jestem kierowcą
.
Я л
і
кар.
Jestem lekarzem
.
Я кухов
а
р.
Jestem kucharzem
.
Я сл
ю
сар.
Jestem ślusarzem
.
Я охор
о
нник.
Jestem ochroniarzem
.
Я студ
е
нт.
Jestem studentem
.
Я вч
и
тель.
Jestem nauczycielem
.
Прац
ю
ю продавц
е
м у магаз
и
ні.
Pracuję jako sprzedawca w sklepie
.
Я хлібор
о
б.
Jestem rolnikiem
.
Я перук
а
р.
Jestem fryzjerem
.
Я годинник
а
р.
Jestem zegarmistrzem
.
Як теб
е
зв
а
ти?
– czyli
Jak ci na imię?
(dosłownie:
Jak cię zwać?
)
W języku ukraińskim zamiast
pan, pani
zazwyczaj mówimy
wy
, więc na przykład
urzędnik, chcąc poznać czyjeś nazwisko, zapyta:
– Як В
а
ше пр
і
звище?
– Я Тар
а
с Олекс
а
ндрович Гриц
е
нко.
Na Ukrainie do najważniejszych danych personalnych należy tak zwane
по б
а
тькові
,
czyli
imię odojcowskie
:
Я
А
нна Арт
у
рівна Ков
а
льска.
Прац
ю
ю гор
о
дником.
Pracuję jako ogrodnik
.
Прац
ю
ю г
і
дом.
Pracuję jako przewodnik
(
гід
też znaczy
przewodnik
).
Я гробокоп
а
ч.
Jestem grabarzem
.
Я голов
а
управл
і
ння.
Jestem prezesem zarządu
(dosłownie:
głową zarządu
).
Trzeba zwrócić uwagę na charakterystyczną dla języka ukraińskiego gardłową głoskę
„
г
”, jak w wyrazach:
голов
а
,
магаз
и
н
,
пог
а
но
,
гробокоп
а
ч
. To dźwięk trudny do
wymówienia dla Polaka, czasem jednak zmienia on znaczenie wyrazu. Na przykład
słowo
гол
о
дний
z dźwięcznym gardłowym „г” znaczy
głodny
, a
хол
о
дний
z
bezdźwięcznym „
х
”, jak w języku polskim, znaczy
zimny
.
Poćwiczmy wymowę gardłowego „
г
”:
голов
а
управл
і
ння – г
а
рний – гід – гол
о
дний.
Żegnając się po ukraińsku, mówimy zwykle:
До поб
а
чення!
– czyli
Do widzenia!
До з
у
стрічі!
– czyli
Do zobaczenia!
(dosłownie:
do spotkania
)
Bardzo często używa się też ładnego pożegnania, które jest zarazem życzeniem
szczęścia:
Щасл
и
во!
Na koniec zaprezentujmy trochę inną rozmowę, niż ta z początku lekcji:
– Д
о
брого р
а
нку!
– Прив
і
т!
– Як теб
е
зв
а
ти?
–
А
нна. А теб
е
як зв
а
ти?
– Тар
а
с. Як ся м
а
єш,
А
нно?
– Пог
а
но, у мен
е
голов
а
бол
и
ть.
– Тод
і
ход
і
мо в магаз
и
н!
To tyle na dziś, a następnym razem pozwiedzamy ukraińskie miasta i dowiemy się, jak
pytać po ukraińsku o drogę.
До поб
а
чення! Щасл
и
во!
Lekcja 2
Jest to bus jeżdżący stałą trasą, ale zatrzymujący się tylko na żądanie. Czasem trzeba
więc zawołać z tylnego siedzenia:
Зупин
і
ть, будь л
а
ска, на зуп
и
нці!
Proszę się zatrzymać na przystanku!
Witamy na kolejnej lekcji języka ukraińskiego.
Korzystanie wyłącznie z oznakowanych przystanków nie jest obowiązkowe. Możemy
zwrócić się do kierowcy:
Зупин
і
ть, будь л
а
ска, б
і
ля універм
а
гу!,
czyli
Proszę się zatrzymać przy sklepie wielobranżowym!
– Прив
і
т,
А
нно!
– Прив
і
т, Тар
а
се!
– Як спр
а
ви?
– Д
я
кую, вс
е
гар
а
зд.
– Т
а
кож не пог
а
но.
Można też zawołać po prostu:
Б
і
ля т
и
ну, будь л
а
ска!
– czyli
Przy płocie, proszę!
Na początek przypomnimy sobie kilka zwrotów z poprzedniej lekcji:
Д
о
брого дня! Прив
і
т!
Dzień dobry! Cześć!
Як теб
е
зв
а
ти?
Jak masz na imię?
Як В
а
ше пр
і
звище?
Jak się pan (pani) nazywa?
Зв
і
дки ти р
о
дом?
Skąd pochodzisz?
з Укра
ї
ни / з П
о
льщі
z Ukrainy / z Polski
з Л
у
цька / з Л
ю
бліна
z Łucka / z Lublina
Хто ти за ф
а
хом?
Czym się zajmujesz?
Прац
ю
ю екскурсов
о
дом.
Pracuję jako przewodnik wycieczek.
Як ся м
а
єш?
Jak się masz?
Пог
а
но, у м
е
не голов
а
бол
и
ть.
Źle, głowa mnie boli
.
Zapamiętajmy dobrze kilka wyrażeń:
Зупин
і
ть!
Niech pan (pani) zatrzyma!
(dosłownie:
Zatrzymajcie!
)
Будь л
а
ска!
Proszę!
на зуп
и
нці
na przystanku
Przystanek
to po ukraińsku
зуп
и
нка
.
Na wszystkie środki transportu (z wyjątkiem marszrutki i taksówki –
маршр
у
тне такс
і
i
такс
і
) trzeba mieć bilet –
квит
о
к
, chyba że oszczędzamy i jedziemy „na gapę” –
з
а
йцем
(dosłownie:
zającem
), a w razie kontroli udajemy, że nic nie rozumiemy –
udajemy głupka, po ukraińsku:
Включ
а
ємо мор
о
з.
(dosłownie:
Włączamy mróz.
)
Tak było poprzednio, ale dziś już:
все гар
а
зд
czyli
wszystko w porządku
У м
е
не т
а
кож не пог
а
но.
czyli
U mnie też nieźle.
Т
а
кож
znaczy
też
. Słowo
теж
znaczy to samo, co w polskim języku.
Spróbujmy zapytać po ukraińsku, gdzie jest najbliższa stacja metra:
– В
и
бачте, де найбл
и
жча ст
а
нція метр
о
?
– Тр
е
ба йти пр
я
мо до перехр
е
стя, п
о
тім нал
і
во до в
у
лиці Хмельн
и
цького, п
і
сля
гастрон
о
ма напр
а
во і повз п
о
шту пр
о
йдете на пл
о
щу Перем
о
ги. Б
і
ля зуп
и
нки,
там є вхід у метр
о
.
Jadąc na Ukrainę bez zawodowego przewodnika, albo po prostu chcąc samemu zwiedzić
jakieś miasto, powinniśmy pamiętać, że oprócz znanych u nas w kraju rodzajów
publicznego transportu, takich jak:
п
о
їзд
(czyli
pociąg
) oraz
авт
о
бус
,
трол
е
йбус
,
трамв
а
й
,
метр
о
,
такс
і
,
których to nazw nie trzeba tłumaczyć, bardzo popularny jest tam jeszcze jeden rodzaj, a
mianowicie
маршр
у
тне такс
і
(w skrócie –
маршр
у
тка
).
Zacznijmy od początku:
В
и
бачте.
Niech mi pan (pani) wybaczy.
(W tym samym znaczeniu można też użyć znajomo brzmiącego słowa:
перепр
о
шую
.)
В
и
бачте, де найбл
и
жча ст
а
нція метр
о
?
Przepraszam, gdzie jest najbliższa
stacja metra?
Proszę powtórzyć:
Де найбл
и
жча ст
а
нція метр
о
?
Тр
е
ба йти пр
я
мо до перехр
е
стя
Trzeba pójść prosto do skrzyżowania
п
о
тім нал
і
во до в
у
лиці Хмельн
и
цького
potem w lewo do ulicy Chmielnickiego
п
і
сля гастрон
о
ма напр
а
во
za delikatesami
(dosłownie:
po delikatesach
)
w prawo
і повз п
о
шту
i obok poczty
пр
о
йдете на пл
о
щу Перем
о
ги
pójdzie pan (pani) na plac Zwycięstwa
там б
і
ля зуп
и
нки є вхід у метр
о
tam koło przystanku jest wejście do metra.
Є
znaczy
jest
, ale też:
jestem, jesteś, jesteśmy, są
itd. Krótko mówiąc – wszystkie
przypadki zależne ukraińskiego czasownika
б
у
ти
(czyli
być
). Słowa
є
używa się raczej
rzadko, na przykład kiedy chcemy podkreślić obecność, istnienie kogoś albo czegoś, jak
w zdaniu:
Там нап
е
вно є ст
а
нція метр
о
.
Tam na pewno jest stacja metra
.
Powtórzmy jeszcze raz:
– Перепр
о
шую, де є пл
о
ща Перем
о
ги?
– Тр
е
ба йти пр
я
мо до перехр
е
стя, п
о
тім нал
і
во до в
у
лиці Хмельн
и
цького, п
і
сля
гастрон
о
ма напр
а
во і повз п
о
шту пр
о
йдете на пл
о
щу Перем
о
ги. Там б
і
ля
зуп
и
нки є вхід у метр
о
.
Na koniec rozmowa z marszrutki w godzinach szczytu:
– На пл
о
щі Перем
о
ги, будь л
а
ска!
– Де?
– На пл
о
щі Перем
о
ги. На зуп
и
нці.
– Там, де ст
а
нція метр
о
?
– Так, зупин
і
ть будь л
а
ска.
– Ал
е
ми уж
е
про
ї
хали повз пл
о
щу.
– Це д
у
же пог
а
но...
– Ж
і
нка, а ви плат
и
ла за про
ї
зд, чи так з
а
йцем?
– В
и
бачте,
nie rozumiem po ukraińsku
!
Tyle na dziś. Na następnej lekcji opowiemy o swojej rodzinie.
До поб
а
чення! Щасл
и
во!
Lekcja 3
zamężna
to po ukraińsku
зам
і
жня
żonaty
to
одр
у
жений
żona
to
друж
и
на
Witamy na kolejnej lekcji języka ukraińskiego.
Д
о
брого дня! Прив
і
т!
Powtórzmy:
з
а
мужем – зам
і
жня – одр
у
жений – розл
у
чений – друж
и
на
Na poprzedniej lekcji pytaliśmy o drogę:
Czy jest pan żonaty?
Ви одр
у
жені?
Czy jest pani zamężna?
Ви з
а
мужем?
Де найбл
и
жча ст
а
нція метр
о
?
Gdzie jest najbliższa stacja metra?
Przypomnijmy sobie kilka niezbędnych zwrotów:
тр
е
ба йти пр
я
мо
trzeba iść prosto
нал
і
во / напр
а
во
w lewo / w prawo
повз п
о
шту
obok poczty
б
і
ля зуп
и
нки / на зуп
и
нці
koło przystanku / na przystanku
Przypomnijmy też, że
маршр
у
тне такс
і
(albo w skrócie
маршр
у
тка
) to bus
zatrzymujący się tylko na żądanie:
Зупин
і
ть, будь л
а
ска, на зуп
и
нці!
– czyli
Proszę się zatrzymać na przystanku!
Zapytam:
Czy macie państwo rodzeństwo?
Чи є у Вас брат аб
о
сестр
а
?
W języku ukraińskim stan posiadania można wyrazić na dwa sposoby:
1) w formie złożonej, na przykład:
У м
е
не є брат
– czyli
Mam brata.
2) albo, podobnie jak w polskim, za pomocą czasownika
м
а
ти,
czyli
mieć
:
М
а
ю сестр
у
– czyli
Mam siostrę.
Dodajmy jeszcze dwa pożyteczne zwroty:
М
о
жете повтор
и
ти?
Czy może pan / pani powtórzyć?
Говор
і
ть пов
і
льніше.
Proszę mówić wolniej
.
Pytanie po ukraińsku formułujemy podobnie jak w polskim – głównie przez informację,
wznosząc trochę głos przy słowach, na które wskazujemy:
Ти з
а
мужем? Ти одр
у
жений?
Używamy też słowa
чи
:
Чи є в т
е
бе син?
Czy masz syna?
Чи м
а
єш дочк
у
?
Czy masz córkę?
(
дочк
а
po ukraińsku:
córka
)
–
А
нно, ти з
а
мужем?
– Так, я нед
а
вно в
и
йшла з
а
між. А ти, Тар
а
се, одр
у
жений?
– Я розл
у
чений. У м
е
не бул
а
г
а
рна друж
и
на
.
– Чи є в т
е
бе брат аб
о
сестр
а
?
– Ні, не м
а
ю бр
а
та ні сестр
и
.
– А в т
е
бе є брат аб
о
сестр
а
?
– Так, м
а
ю двох бр
а
тів і сестр
у
.
Odpowiedzi
так
oraz
ні
nie trzeba tłumaczyć. Trzeba jednak pamiętać, że w języku
ukraińskim są dwa słowa oznaczające zaprzeczenie, które różnią się pod względem
użycia i znaczenia. Słowo
ні
jest dość samodzielne. Może być równoważnikim zdania,
na przykład chcąc krótko odpowiedzieć na pytanie
Ти з
а
мужем?
można odpowiedzieć
po prostu
ні
; albo dłużej i nieco grzeczniej:
Ні, я не зам
і
жня
.
Taras zapytał mnie, czy jestem mężatką.
Ти з
а
мужем?
Niedawno wyszłam za mąż.
Я нед
а
вно в
и
йшла з
а
між.
Zapytałam Tarasa, czy jest żonaty.
– Ти одр
у
жений?
– Я розл
у
чений. У м
е
не бул
а
г
а
рна друж
и
на.
W odpowiedzi na pytanie o to, czy mam siostrę:
Чи є в т
е
бе сестр
а
?
powiem:
Ні, не м
а
ю сестр
и
.
Taras jest
rozwiedziony.
розл
у
чений
Twierdzi, że miał ładną żonę.
У м
е
не бул
а
г
а
рна друж
и
на
.
Drugie słowo przeczące, czyli
не
, nigdy nie występuje samodzielnie, a zawsze w
[ Pobierz całość w formacie PDF ]